Ο πατέρας και η μητέρα επηρεάζουν το παιδί όχι μόνο με την ατομική του συμπεριφορά ο καθένας, αλλά και με τη φύση των συζυγικών τους σχέσεων.
Εξ άλλου, εφ’ όσον ο βαθμός της συναισθηματικής ωριμότητας του ενήλικου προσδιορίζεται από την αποδοχή σε βάθος του αντρικού ή γυναικείου σεξουαλικού ρόλου, η συμπεριφορά του ενός και του άλλου είναι αλληλένδετες.
Αυτή η ωριμότητα, όταν υπάρχει, τους κάνει αρμονικά συμπληρωματικούς και οι ασυνείδητες αγχώδεις αντιδράσεις τροφοδοτούν συγκρούσεις τις οποίες το παιδί αντιλαμβάνεται με άγχος αγωνία, ανασφάλεια. Η διχόνοια στο ζεύγος διαταράσσει το παιδί.
Ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών που υποφέρουν από δυσκολίες χαρακτήρα και συμπεριφοράς έχουν γονείς σε διάσταση. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις αντικοινωνικών και επιθετικών παιδιών, διαπιστώνουμε ότι τα παιδιά αυτά γνώρισαν την οικογενειακή σχέση μόνο μέσα από τη βία και την επιθετικότητα που έβαζαν τον ένα γονέα ενάντια του άλλου. Τα παιδιά αυτά στην ενήλικη ζωή σε ένα μεγάλο ποσοστό θα έχουν δυσχέρεια να εκδηλώσουν αγάπη και τρυφερότητα, όπως και προβλήματα στις σεξουαλικές τους σχέσεις.
Το παιδί προϊόν της σχέσης των γονέων βιώνεται από αυτούς με τα ίδια συναισθήματα που τρέφουν αυτοί για την διχόνοιά τους. Για παράδειγμα η μητέρα μπορεί να απορρίψει το παιδί, προϊόν του πατέρα, ή αντίθετα να προσπαθήσει να το στρέψει εναντίον του. θα προσπαθήσει να καταδικάσει μέσα στο παιδί ό,τι θυμίζει τον πατέρα του, και πρώτα απ’ όλα την αντρική του φύση. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να καταστρέψει στον γιο της κάθε πιθανότητα επιβεβαίωσης της ανδρικής του φύσης ή να δημιουργήσει στην κόρη της απέχθεια απέναντι στον άνδρα.
Ο πατέρας από την πλευρά του μπορεί να αναζητά είτε να αιχμαλωτίσει το παιδί, είτε να το απορρίψει ως προσκολλημένο στη μητέρα.
Αυτές οι συμπεριφορές των γονέων οι οποίες προκύπτουν από τη σοβαρή δυσαρμονία στις μεταξύ τους σχέσεις μπορούν να διαταράξουν τη συναισθηματική ισορροπία του παιδιού και να του δημιουργήσουν διάφορα προβλήματα χαρακτήρα και συμπεριφοράς. Στην ανασφάλεια των ανικανοποίητων ασυνείδητων επιθυμιών του παιδιού, προστίθεται η ανασφάλεια ενός ανθρώπινου χώρου (συζυγικό ζεύγος), όπου κυριαρχούν επιθετικότητα και αμοιβαίες απορρίψεις.
Το διασπασμένο ζεύγος όπου η επιθετικότητα έχει καταστρέψει τη συζυγική ενότητα, καταστρέφει ψυχολογικά την ίδια στιγμή το παιδί, προϊόν αυτής της ένωσης. Η ανησυχητική επίδραση των διασπασμένων ζευγών επιδεινώνεται συχνά από το γεγονός ότι οι ασυνείδητες επιθυμίες τους καθόρισαν εν μέρει την επιλογή του συντρόφου.
Για παράδειγμα, ένας άνδρας, ασυνείδητα εχθρικός προς τη γυναίκα του, διαλέγει μια σύντροφο που και η ίδια είναι εχθρική προς την σεξουαλικότητα του άνδρα. Μια άλλη γυναίκα με ανδροπρεπή τάση θα αναζητήσει ένα παθητικό άνδρα με μαζοχιστικές τάσεις.
Για να εκφρασθούμε με ψυχαναλυτική ορολογία, η δημιουργία ενός ζεύγους μπορεί να καθορισθεί από την ασυνείδητη αναζήτηση μιας νευρωτικής σχέσης. Η επιλογή εδώ υπακούει στις μη εκφρασμένες ασυνείδητες επιθυμίες των οποίων φορείς είναι ο πατέρας και η μητέρα. Τα πάντα συμβαίνουν σαν κάθε σύζυγος να έψαχνε στον άλλο τη συμπληρωματική του νεύρωση.
Εδώ θα αναφέρουμε ένα παράδειγμα από την διεθνή βιβλιογραφία.
Ο σύζυγος σε υψηλή θέση. Η σύζυγος νέα, τη ζηλεύουν για την ομορφιά της, τα πλούτη της, τις κοινωνικές σχέσεις. Και οι δύο χαίρουν μεγάλης φήμης και εκτίμησης. Η νεαρή σύζυγος πιστεύει ότι ο άνδρας της την αγαπά, αλλά και ο σύζυγος πιστεύει το ίδιο για τη γυναίκα του. Στη συνέχεια ο σύζυγος ανακαλύπτει ότι έχει κάποια καρδιακή νόσο. Τρέχει από τον ένα γιατρό στον άλλον. Δεν πάσχει φυσικά από καρδιολογική νόσο, αλλά από υποχονδριακή νεύρωση. Ο ίδιος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι έχει καρδιακό νόσημα και ότι πρέπει να αποφεύγει την σεξουαλική πράξη. Τελικά το ζευγάρι πηγαίνει σε κάποιο ψυχαναλυτή.
Η νεαρή σύζυγος, παρότι λέει στους γύρω της πόσο την αγαπά ο σύζυγός της, παραδέχεται στο ψυχαναλυτή ότι δεν ένιωσε ποτέ σεξουαλική ικανοποίηση με τον άνδρα της. Όταν της ζητούν να γίνει πιο ακριβής, λύνεται στα κλάματα και ομολογεί ότι πλήττει και είναι δυστυχισμένη.
Από την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση του ψυχαναλυτή αναφέρεται ότι ο σύζυγος είναι ένας άνδρας αγχώδης, νευρωτικός, υποχονδριακός, ο οποίος αντιπαθεί τις γυναίκες και την ετερόφυλη σεξουαλική επαφή. Η δε γυναίκα έδρασε εντελώς ασυνείδητα επιλέγοντας το σύζυγό της ώστε το θέμα έρωτα να μην τίθεται, εφ’ όσον η ίδια αντιπαθεί τους άνδρες.
Να ‘μαστε λοιπόν μπροστά σε δύο εχθρούς που δεμένοι στα δεσμά του γάμου συνήθισαν να παίζουν θέατρο. Παίζουν ότι είναι ένα ευτυχισμένο ζευγάρι και απατώνται οι ίδιοι, χωρίς να το συνειδητοποιούν, όπως απατούν όλο τον κόσμο.
Εάν αυτό το ζευγάρι κάνει παιδιά, αυτά θα κληθούν να παίξουν έναν ρόλο μέσα στη νεύρωση των γονέων τους.
Για κάποια μητέρα, το παιδί μπορεί να είναι ταυτόχρονα καταφύγιο και όπλο ενάντια στο σύζυγό της. Για κάποιον πατέρα, το παιδί θα είναι αντικείμενο αγάπης που θα διεκδικεί η ζηλιάρα μητέρα ή αντικείμενο που ο ίδιος προσπαθεί να απορρίψει από επιθετικότητα προς τη σύζυγο.
Ένα ευνοϊκό οικογενειακό κλίμα μπορεί να χαλάσει μετά από ένα πένθος. Κυρίως εάν ο θάνατος ενός γονέα έρχεται τη στιγμή που τα παιδιά δεν έχουν ακόμα ξεπεράσει και λύσει την οιδιποδειακή κατάσταση. Η πραγματικότητα του θανάτου, επαναδραστηριοποιώντας τις ασυνείδητες επιθετικές επιθυμίες και φαντασιώσεις του παιδιού, τους δίνει καινούργια δύναμη, που μπορεί να ξεπεράσει τη δύναμη της αντίστασης του «εγώ». Η αγχωτική ενοχή που έρχεται σαν επακόλουθο μπορεί να κάνει δύσκολη για το παιδί τη λύση του οιδιποδείου συμπλέγματος. Αυτό που κάνει πιο αρρωστημένη τη διαταρακτική επίδραση της οικογένειας είναι ότι δεν μπορεί να εκφρασθεί με λόγια, επειδή δημιουργήθηκε από απωθημένες εντάσεις και επιθυμίες. Οι ενήλικοι γονείς θύματα οι ίδιοι της ανικανότητάς τους για αυθεντικό διάλογο, δεν μπορούν να προσφέρουν στο παιδί συνειδητοποίηση των προβλημάτων του.
Όλοι, ενήλικοι και παιδιά, είναι μπλεγμένοι στο νόμο της σιωπής ως προς τα πραγματικά προβλήματά τους.
Το διαζύγιο των γονέων προκαλεί συχνά ψυχική σύγκρουση, σε παιδιά που βρίσκονται εσωτερικά διχασμένα.
Η πείρα μας δείχνει ότι η ερωτική ισορροπία των γονέων, προϋπόθεση του αρμονικού ζεύγους, είναι επίσης προϋπόθεση της αρμονικής ανάπτυξης του παιδιού.
Από την ανάπτυξη των ανωτέρω θεμάτων φαίνεται πόσο απαραίτητη είναι η εκπαίδευση των γονέων στη Συμβουλευτική Γονεϊκής Συμπεριφοράς.
Εξ άλλου, εφ’ όσον ο βαθμός της συναισθηματικής ωριμότητας του ενήλικου προσδιορίζεται από την αποδοχή σε βάθος του αντρικού ή γυναικείου σεξουαλικού ρόλου, η συμπεριφορά του ενός και του άλλου είναι αλληλένδετες.
Αυτή η ωριμότητα, όταν υπάρχει, τους κάνει αρμονικά συμπληρωματικούς και οι ασυνείδητες αγχώδεις αντιδράσεις τροφοδοτούν συγκρούσεις τις οποίες το παιδί αντιλαμβάνεται με άγχος αγωνία, ανασφάλεια. Η διχόνοια στο ζεύγος διαταράσσει το παιδί.
Ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών που υποφέρουν από δυσκολίες χαρακτήρα και συμπεριφοράς έχουν γονείς σε διάσταση. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις αντικοινωνικών και επιθετικών παιδιών, διαπιστώνουμε ότι τα παιδιά αυτά γνώρισαν την οικογενειακή σχέση μόνο μέσα από τη βία και την επιθετικότητα που έβαζαν τον ένα γονέα ενάντια του άλλου. Τα παιδιά αυτά στην ενήλικη ζωή σε ένα μεγάλο ποσοστό θα έχουν δυσχέρεια να εκδηλώσουν αγάπη και τρυφερότητα, όπως και προβλήματα στις σεξουαλικές τους σχέσεις.
Το παιδί προϊόν της σχέσης των γονέων βιώνεται από αυτούς με τα ίδια συναισθήματα που τρέφουν αυτοί για την διχόνοιά τους. Για παράδειγμα η μητέρα μπορεί να απορρίψει το παιδί, προϊόν του πατέρα, ή αντίθετα να προσπαθήσει να το στρέψει εναντίον του. θα προσπαθήσει να καταδικάσει μέσα στο παιδί ό,τι θυμίζει τον πατέρα του, και πρώτα απ’ όλα την αντρική του φύση. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να καταστρέψει στον γιο της κάθε πιθανότητα επιβεβαίωσης της ανδρικής του φύσης ή να δημιουργήσει στην κόρη της απέχθεια απέναντι στον άνδρα.
Ο πατέρας από την πλευρά του μπορεί να αναζητά είτε να αιχμαλωτίσει το παιδί, είτε να το απορρίψει ως προσκολλημένο στη μητέρα.
Αυτές οι συμπεριφορές των γονέων οι οποίες προκύπτουν από τη σοβαρή δυσαρμονία στις μεταξύ τους σχέσεις μπορούν να διαταράξουν τη συναισθηματική ισορροπία του παιδιού και να του δημιουργήσουν διάφορα προβλήματα χαρακτήρα και συμπεριφοράς. Στην ανασφάλεια των ανικανοποίητων ασυνείδητων επιθυμιών του παιδιού, προστίθεται η ανασφάλεια ενός ανθρώπινου χώρου (συζυγικό ζεύγος), όπου κυριαρχούν επιθετικότητα και αμοιβαίες απορρίψεις.
Το διασπασμένο ζεύγος όπου η επιθετικότητα έχει καταστρέψει τη συζυγική ενότητα, καταστρέφει ψυχολογικά την ίδια στιγμή το παιδί, προϊόν αυτής της ένωσης. Η ανησυχητική επίδραση των διασπασμένων ζευγών επιδεινώνεται συχνά από το γεγονός ότι οι ασυνείδητες επιθυμίες τους καθόρισαν εν μέρει την επιλογή του συντρόφου.
Για παράδειγμα, ένας άνδρας, ασυνείδητα εχθρικός προς τη γυναίκα του, διαλέγει μια σύντροφο που και η ίδια είναι εχθρική προς την σεξουαλικότητα του άνδρα. Μια άλλη γυναίκα με ανδροπρεπή τάση θα αναζητήσει ένα παθητικό άνδρα με μαζοχιστικές τάσεις.
Για να εκφρασθούμε με ψυχαναλυτική ορολογία, η δημιουργία ενός ζεύγους μπορεί να καθορισθεί από την ασυνείδητη αναζήτηση μιας νευρωτικής σχέσης. Η επιλογή εδώ υπακούει στις μη εκφρασμένες ασυνείδητες επιθυμίες των οποίων φορείς είναι ο πατέρας και η μητέρα. Τα πάντα συμβαίνουν σαν κάθε σύζυγος να έψαχνε στον άλλο τη συμπληρωματική του νεύρωση.
Εδώ θα αναφέρουμε ένα παράδειγμα από την διεθνή βιβλιογραφία.
Ο σύζυγος σε υψηλή θέση. Η σύζυγος νέα, τη ζηλεύουν για την ομορφιά της, τα πλούτη της, τις κοινωνικές σχέσεις. Και οι δύο χαίρουν μεγάλης φήμης και εκτίμησης. Η νεαρή σύζυγος πιστεύει ότι ο άνδρας της την αγαπά, αλλά και ο σύζυγος πιστεύει το ίδιο για τη γυναίκα του. Στη συνέχεια ο σύζυγος ανακαλύπτει ότι έχει κάποια καρδιακή νόσο. Τρέχει από τον ένα γιατρό στον άλλον. Δεν πάσχει φυσικά από καρδιολογική νόσο, αλλά από υποχονδριακή νεύρωση. Ο ίδιος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι έχει καρδιακό νόσημα και ότι πρέπει να αποφεύγει την σεξουαλική πράξη. Τελικά το ζευγάρι πηγαίνει σε κάποιο ψυχαναλυτή.
Η νεαρή σύζυγος, παρότι λέει στους γύρω της πόσο την αγαπά ο σύζυγός της, παραδέχεται στο ψυχαναλυτή ότι δεν ένιωσε ποτέ σεξουαλική ικανοποίηση με τον άνδρα της. Όταν της ζητούν να γίνει πιο ακριβής, λύνεται στα κλάματα και ομολογεί ότι πλήττει και είναι δυστυχισμένη.
Από την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση του ψυχαναλυτή αναφέρεται ότι ο σύζυγος είναι ένας άνδρας αγχώδης, νευρωτικός, υποχονδριακός, ο οποίος αντιπαθεί τις γυναίκες και την ετερόφυλη σεξουαλική επαφή. Η δε γυναίκα έδρασε εντελώς ασυνείδητα επιλέγοντας το σύζυγό της ώστε το θέμα έρωτα να μην τίθεται, εφ’ όσον η ίδια αντιπαθεί τους άνδρες.
Να ‘μαστε λοιπόν μπροστά σε δύο εχθρούς που δεμένοι στα δεσμά του γάμου συνήθισαν να παίζουν θέατρο. Παίζουν ότι είναι ένα ευτυχισμένο ζευγάρι και απατώνται οι ίδιοι, χωρίς να το συνειδητοποιούν, όπως απατούν όλο τον κόσμο.
Εάν αυτό το ζευγάρι κάνει παιδιά, αυτά θα κληθούν να παίξουν έναν ρόλο μέσα στη νεύρωση των γονέων τους.
Για κάποια μητέρα, το παιδί μπορεί να είναι ταυτόχρονα καταφύγιο και όπλο ενάντια στο σύζυγό της. Για κάποιον πατέρα, το παιδί θα είναι αντικείμενο αγάπης που θα διεκδικεί η ζηλιάρα μητέρα ή αντικείμενο που ο ίδιος προσπαθεί να απορρίψει από επιθετικότητα προς τη σύζυγο.
Ένα ευνοϊκό οικογενειακό κλίμα μπορεί να χαλάσει μετά από ένα πένθος. Κυρίως εάν ο θάνατος ενός γονέα έρχεται τη στιγμή που τα παιδιά δεν έχουν ακόμα ξεπεράσει και λύσει την οιδιποδειακή κατάσταση. Η πραγματικότητα του θανάτου, επαναδραστηριοποιώντας τις ασυνείδητες επιθετικές επιθυμίες και φαντασιώσεις του παιδιού, τους δίνει καινούργια δύναμη, που μπορεί να ξεπεράσει τη δύναμη της αντίστασης του «εγώ». Η αγχωτική ενοχή που έρχεται σαν επακόλουθο μπορεί να κάνει δύσκολη για το παιδί τη λύση του οιδιποδείου συμπλέγματος. Αυτό που κάνει πιο αρρωστημένη τη διαταρακτική επίδραση της οικογένειας είναι ότι δεν μπορεί να εκφρασθεί με λόγια, επειδή δημιουργήθηκε από απωθημένες εντάσεις και επιθυμίες. Οι ενήλικοι γονείς θύματα οι ίδιοι της ανικανότητάς τους για αυθεντικό διάλογο, δεν μπορούν να προσφέρουν στο παιδί συνειδητοποίηση των προβλημάτων του.
Όλοι, ενήλικοι και παιδιά, είναι μπλεγμένοι στο νόμο της σιωπής ως προς τα πραγματικά προβλήματά τους.
Το διαζύγιο των γονέων προκαλεί συχνά ψυχική σύγκρουση, σε παιδιά που βρίσκονται εσωτερικά διχασμένα.
Η πείρα μας δείχνει ότι η ερωτική ισορροπία των γονέων, προϋπόθεση του αρμονικού ζεύγους, είναι επίσης προϋπόθεση της αρμονικής ανάπτυξης του παιδιού.
Από την ανάπτυξη των ανωτέρω θεμάτων φαίνεται πόσο απαραίτητη είναι η εκπαίδευση των γονέων στη Συμβουλευτική Γονεϊκής Συμπεριφοράς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου